Tak, właśnie jeden dzień. Na taką wycieczkę polecamy wybrać się na Gozo spędzając wakacje na Malcie. Nie każdy zdaje sobie sprawę, że Malta to nie tylko ta jedna, największa wyspa, ale cały archipelag wysepek, z których trzy są zamieszkałe. Gozo jest drugą co do wielkości wyspą archipelagu. Jest ona jeszcze mniejsza niż Malta, bo ma tylko 67 km² powierzchni, a wszyscy jej mieszkańcy pomieścili by się w przeciętnym europejskim miasteczku (ok. 30 000). Z racji tych niewielkich rozmiarów polecamy przeznaczyć właśnie jeden dzień na jej poznanie, bo wybrać się tam na pewno warto.

Zaraz na początku wyprawy czeka nas pierwsza atrakcja – przeprawa promowa. Jeżeli wypożyczyliśmy samochód, zabieramy go ze sobą, parkujemy na dolnym pokładzie, a sami udajemy się na górę. Nie ociągamy się, bo cała podróż trwa tylko 20 minut. Podróżowania na dolnym pokładzie w ogóle się nie zaleca, ale bywają sytuacje, kiedy nie ma wyjścia. W czasie naszej wycieczki, tuż przed wjazdem na prom Ola postanowiła uciąć sobie drzemkę w foteliku na tylnym siedzeniu, więc nie mając serca jej budzić, mama musiała spędzić z nią w samochodzie cały rejs. Na szczęście chociaż tata mógł wyjść na górny pokład i podziwiać piękne widoki. Promem można podróżować również bez auta, wówczas od razu wchodzimy na górny pokład. Z niego podziwiamy trzecią zamieszkałą maltańską wyspę Comino i jej maleńką towarzyszkę Cominetto. Comino jest wybitnie kameralnym miejscem, ma 3,5 km², a wszyscy jej stali mieszkańcy to jedna czteroosobowa rodzina. Pomimo tego, że jest to tak mała wyspa, oferuje ona kilka turystycznych atrakcji. Już przepływając promem widzimy siedemnastowieczną wieżę obronną św. Marii górującą nad wysepką, jednak największa atrakcja wyspy, ściągająca tam wszystkich turystów znajduje się po drugiej stronie i jest niewidoczna z promu. Jest to Błękitna Laguna, zatoka z piaszczystym dnem, lazurową wodą, dość płytką, więc idealną do pływania nie tylko dla dzieci. Widok na piękną lagunę przywodzi na myśl rajskie plaże, gdzieś na końcu świata, oczywiście tylko wtedy, gdy nie jest ona po brzegi zapełniona ludźmi.

Ale wracamy na Gozo. Jest to nadal część państwa maltańskiego, jednak opuszczając prom z pewnością zauważymy nieco inny charakter tego miejsca. Wyspa ta wydała nam się raczej zaciszną i bardziej przystępną do życia, pozbawioną setek turystów, chociaż, jak podają władze turystyka na wyspie generuje aż jedno na pięć miejsc pracy. Zabudowa mieszkaniowa jest tu zdecydowanie rzadsza, a większy obszar pokrywają tereny uprawne. Oczywiście oprócz innych upraw, spotykamy tu również winorośl. Na wyspie działają dwie winiarnie Tal-Massar Winery i Ta’ Mena. Ta druga zajmuje się też rolnictwem i przetwórstwem, dzięki czemu na miejscu możemy spróbować wielu prawdziwych lokalnych produktów. Oprócz suszonych na słońcu pomidorów, marynowanej cebulki, różnych dżemów owocowych możemy skosztować charakterystycznego dla Gozo sera, lekko słonego, wyrabianego z koziego mleka. A jeżeli już jesteśmy przy kuchni, warto wspomnieć, że Gozo wydało nam się trochę bardziej niż reszta państwa skłaniać w kierunku włoskiego charakteru. Może dlatego, że pierwszymi osadnikami na wyspie byli przybysze z Sycylii, mieszkańcy Gozo czują bliskość Italii. Nawet w krótkim okresie swojej niepodległości Gozo zwróciło się w stronę Włoch. Były to trzy lata pomiędzy wydostaniem się spod panowania francuskiego, a przejściem pod protektorat brytyjski. Uwalniając się od Francuzów obywatele Gozo w liczbie 16 000 poddali się pod panowanie Króla Sycylii tworząc własny rząd administrujacy wyspą.

Po dziś dzień wyspiarze cenią sobie pewnego rodzaju niezależność i odrębność. Pomimo kilkukrotnych dyskusji na temat budowy mostu lub podwodnego tunelu łączącego ich z Maltą, nic takiego nie powstało i w najbliższych latach nie powstanie. Gozończycy wcale nie są zainteresowani stałym połączeniem z Maltą, regularna (choć nie tania) przeprawa promowa zdaje się im w zupełności wystarczać.

Stolica Gozo, Rabat, z 30 000 mieszkańców całej wyspy, gromadzi jedną czwartą z nich. Oficjalna nazwa stolicy, którą nadali jej Brytyjczycy z okazji złotego jubileuszu królowej, to Victoria, jednak większość mieszkańców nadal posługuje się pochodzącą z czasów panowania arabskiego (IX-XII w.) nazwą Rabat. Trzeba być jednak uważnym, aby uniknąć nieporozumień, ponieważ jedno z miasteczek na Malcie również nosi nazwę Rabat. Przeczytaliśmy gdzieś, że w Gozo znajduje się tylko 5 skrzyżowań regulowanych sygnalizacją drogową. Chociaż nie liczyliśmy, absolutnie jesteśmy w stanie w to uwierzyć. Niewielkie miejscowości nie wymagają ingerencji w ruch uliczny. Nawet w Victorii kierowcy doskonale radzą sobie bez świateł, zwłaszcza, że większość uliczek miejskich to małe wąskie drogi przebiegające między zwartą zabudową, często jednokierunkowe, więc światła wydają się tam zupełnie zbędne.

Ale przejdźmy w końcu do zwiedzania. Co ciekawego można robić na Gozo?

Oprócz spróbowania lokalnej kuchni, o czym wspominaliśmy już wcześniej, należy obowiązkowo zwiedzić główny punkt Victorii, czyli Cytadelę. Nie da się jej nie zauważyć, to potężna budowla wznosząca się na środku miasta, a wręcz centralny punkt stolicy, z którego rozlewa się ona na zbocza wzniesienia. Jest to formacja obronna rozwinięta w średniowieczu. Rozwinięta, ponieważ pierwsze ślady osadnictwa w tym miejscu datuje się na 1500 lat przed Chrystusem, a obronny charakter nadano jej prawdopodobnie dopiero w średniowieczu przekształcając osadę w Gran Castello. W XV wieku budowlę wzmocniono w związku z nasilającymi się najazdami korsarzy poszukujących niewolników. Ponieważ z czasem stało się to niewystarczające początek XVII wieku przyniósł rozbudowę formacji do tych rozmiarów, które możemy podziwiać dzisiaj. W 2008 rozpoczęto proces odrestaurowania Cytadelli, który ciągnie się po dziś dzień. Mimo, że nie jest on ukończony można wejść na teren formacji i zwiedzić otwarte już muzea i wystawy. Wszechobecny kurz i materiały budowlane psują nieco doznania estetyczne, ale po zakończeniu remontu całość na pewno będzie wyglądała imponująco. Dziś warto przejść się po murach, zobaczyć pola z charakterystycznymi kamiennymi murami ciągnące się po horyzont i wyobrazić sobie szesnastowieczną obronę twierdzy, a na koniec wstąpić do Katedry Wniebowzięcia NMP.

[photosetgrid layout=”23″][/photosetgrid]

Jest to rzymskokatolicka świątynia pochodząca z przełomu XVII i XVIII wieku, wybudowana w barokowym stylu z tego samego wapienia, co reszta Cytadelli. Ciekawostką jest zaprojektowana kopuła kościoła nigdy nie powstała, zamiast niej stworzono na suficie malowidło do złudzenia ją przypominające. Widząc w jedno ze zwykłych popołudni niemałą grupę wesołych dzieciaków wysypujących się ze świątyni można domyślać się, jak ważną część życia mieszkańców wyspy stanowi religia. Ola natychmiast zapragnęła się zaprzyjaźnić, ale że były one wyraźnie starsze, więc wszelkie próby spełzły na niczym. W związku z tym udaliśmy się na przechadzkę po murach, a już po krótkim spacerze wokół mieliśmy wrażenie, że Ola zebrała z nich cały ten budowlany kurz i pył.

[photosetgrid layout=”13″][/photosetgrid]

Podążając sakralnym szlakiem następne kroki należy skierować do miasteczka Xewkija, położonego tuż przed Victorią, z populacją około 3000 osób. Głównym punktem miejscowości jest Xewkija Church, który znany jest z posiadania jednej z bardziej imponujących kopuł na świecie. Ten powstały w XIX wieku kościół jest w stanie pomieścić wszystkich mieszkańców miasteczka na jednym nabożeństwie! Na kopułę można oczywiście wjechać windą i z wysokości próbować dojrzeć nawet północne krańce Malty. Inna nazwa świątyni to Xewkija Rotunda.

Pozostając w religijnym nastroju można przenieść się w nieco wcześniejsze lata, a konkretnie ponad 5500 lat wstecz, kiedy to na Gozo powstały pierwsze religijne megalityczne budowle. Megalityczny charakter budowli oznacza, że zostały one zbudowane z dużych nieobrobionych kamieni. Z religią chrześcijańską miały one niewiele wspólnego, jako że w tamtych czasach taka jeszcze nie istniała. W tych świątyniach oddawano prawdopodobnie cześć bóstwu płodności. Te dwa obiekty znajdujące się w Ggantija są na dzień dzisiejszy drugimi najstarszymi obiektami religijnymi wzniesionymi przez człowieka (po Göbekli Tepe w Turcji).

Jeżeli nadal będzie Wam mało budynków sakralnych, wystarczy dobrze rozejrzeć się dookoła. Na Gozo znajduje się podobno aż 46 kościołów, także jeden przypada na każde 700 osób, a jeżeli weźmiemy pod uwagę, że Xewkija Church jest w stanie pomieścić 3000 wiernych, to w takim razie na jaką frekwencję mogą liczyć wszystkie pozostałe? Ciekawe, czy jest na świecie inne miejsce o tak dużym nasyceniu obiektami sakralnymi na jednego mieszkańca?

Kościoły kościołami, ale to natura jest tym, co najbardziej przyciąga turystów na Gozo. To osławione Azure Window jest największą atrakcją wyspy. Nazwa oznacza lazurowe okno i zarazem mówi wszystko, czego powinniśmy się spodziewać. W wyniku zawalenia się dwóch morskich jaskiń powstała wapienna formacja tworząca swego rodzaju okno na lazurowe wody Morza Śródziemnego. Wokół wapiennej konstrukcji można pływać łodzią, wpław lub nurkować. Do niedawna można było również swobodnie wspiąć się na górę formacji, jednak dziś wybrzeże jest pełne ostrzeżeń odradzających takie próby, ponieważ przez lata konstrukcja znacznie się osłabiła, a skały spod spodu łuku zaczęły odpadać. Okno sukcesywnie się powiększa i pojawiają się przypuszczenia, że w ciągu kilku lat formacja zupełnie się rozpadnie. Tak więc, chcąc zobaczyć piękny krajobraz oraz scenografię wielu filmów takich, jak „Odyseja”, „Hrabia Monte Christo” czy „Gra o Tron”, musicie się spieszyć. Praktycznie pod samo okno można podjechać samochodem lub autobusem, a szczególnie polecamy widok skały skąpanej w ciepłym zachodzącym słońcu. Dla tych, którym nie wystarczy podziwianie lazurowego okna z odległości, dostępne są rejsy łódką lub nurkowanie pod samą skałą.

Oli najbardziej z całego zapierającego dech w piersiach krajobrazu spodobał się przechodzący obok pies, dorównujący, a nawet przekraczający jej rozmiary, więc nie było innej rady i gros czasu musieliśmy spędzić na bliższym spotkaniu z czworonogiem.

W tym samym miejscu znajduje się jeszcze jedna atrakcja. Nie jest to nic spektakularnego, zwłaszcza jeżeli chodzi o widok, ale posiada ciekawą historię. Mowa o Fungus Rock, czyli morskiej skale pokrytej specyficzną rośliną (Cynomorium coccineum), którą niegdyś określano grzybem. Zakonnicy Maltańscy w związku z właściwościami leczniczymi, jak wtedy uważano grzyba, strzegli skały jak oka w głowie. Stosowali roślinę na wszelkie przypadłości oraz jako opatrunek na rany. Była ona na tyle cenna w czasach Zakonu, że bywała stosowana przez joannitów w handlu, jako towar wymienny i pilnowana całą dobę przez strażników stacjonujących w pobliskiej wieży. Każdy, kto próbował się zbliżyć do cennej rośliny ryzykował surową karę. Dziś jej właściwości lecznicze zostały potwierdzone, a skała nadal objęta jest ochroną – stworzono wokół niej rezerwat przyrody. Sąsiadujące piękne plaże, idealne wprost do nurkowania, ściągają tam wielu amatorów tego sportu, na szczęście pływający nawet pod samą skałą nurkowie nie stanowią żadnego zagrożenia dla przyrody.

Oprócz wyżej wymienionego miejsca Gozo oferuje również masę innych, wspaniałych do uprawiania sportów wodnych. Szczególnie zadowoleni powinni być fani nurkowania. Podobno podwodne krajobrazy wokół wyspy są niesamowite, przejrzystość wody znakomita, a temperatura pozwala zagłębiać się w morską toń okrągły rok. Jeżeli Gozo przekona was na tyle, że chcielibyście zostać tam na dłużej, warto rozejrzeć się za ofertą tzw. farmhouses, czyli typowych maltańskich domów letniskowych, wyremontowanych wiejskich chat o wysokim standardzie, w większości wyposażonych w baseny. Podobno są to świetne miejsca na spędzenie czasu na wyspie. Nie próbowaliśmy tym razem, ale nie wykluczamy następnym. Na pewno byłoby to fajne miejsce dla Oli.

Jeżeli jednak przeznaczyliście na Gozo tylko jednen dzień, w drodze powrotnej na prom proponujemy krótki przejazd wybrzeżem w Marsalforn i obejrzenie, jak Maltańczycy pozyskiwali i pozyskują do dziś morską sól. Nabrzeże jest niczym szachownica utkane panwiami solnymi – kwadratowymi płytkimi „basenami” pełnymi wody. Po jej odparowaniu przez gorące wyspiarskie słońce, pozostanie gotowa do zebrania warstwa soli, która będzie przechowywana tuż obok w wykutych w skale jaskiniach.

I tak wyprawa na Gozo dobiega końca. Kursujący całą dobę prom zabiera nas z powrotem na Maltę, do tętniących życiem i wypchanych przyjezdnymi miast, ale prawda, że było warto?

Malta od zawsze kojarzy się z morzem, uroczymi zatokami i plażami, jednak jedną ze swoich największych atrakcji skrywa z dala od morza. Mdina i Rabat, pierwotnie jedno miasto leżące w środku wyspy, powinno stanowić obowiązkowy punkt w czasie każdej wizyty na archipelagu. Nie tylko ze względu na architekturę, niepowtarzalny klimat Mdiny, ale również dlatego, że to doskonałe miejsce, aby poznać historię wyspy. Poprowadzimy Was przez nią śledząc kolejne nazwy, jakie osada nosiła przez lata znajdując się pod panowaniem różnych nacji.

MALETH, CZYLI FENICJANIE NA MALCIE

Historia osadnictwa na wyspie sięga epoki kamiennej, jednak dopiero jej kolonizacja przez Fenicjan dała podwaliny dzisiejszym miastom Mdina i Rabat. Strategiczna lokalizacja na jednym z najwyższych punktów, z którego rozciąga się widok na całą wyspę, do tego centralne położenie zapewniające ochronę przed atakiem z morza sprawiło, że osada szybko się rozwijała. Fenicjanie swoją osadę nazwali Maleth, co oznaczało „bezpieczne miasto”. Cała wyspa przez kolejne lata przechodziła pod panowanie Greków, Kartagińczyków i Rzymian. Trwające ponad 700 lat władanie Imperium Rzymskiego przyniosło wzgórzu dalszy rozwój. W tym okresie drewniana zabudowa została zastąpiona dużymi murowanymi domami rzymskimi. Ze względu na specjalny charakter wyspy, która miała status Municipium, zbudowano tutaj pałac gubernatora Rzymu. Wtedy właśnie doszło do jednego z najbardziej przełomowych zdarzeń w historii Malty – u jej wybrzeży rozbił się statek z niewolnikami przewożący na pokładzie między innymi Pawła z Tarsu.

MELITA, CZYLI ŚW. PAWEŁ NA WYSPIE

Paweł z Tarsu, znany później jako św. Paweł, na Maltę wcale się nie wybierał, jednak  jego wizyta wywarła bardzo duży wpływ na lokalną kulturę i religię wysypy, która do dziś uchodzi za najbardziej katolicki kraj w Europie. Mimo, że spędził aż trzy miesiące właśnie na tym wzgórzu, które ówcześnie nazywało się Melita, o jego pobycie i misji ewangelizacyjnej wiemy bardzo niewiele. Najwięcej informacji dostarcza nam lektura Dziejów Apostolskich:

Po ocaleniu dowiedzieliśmy się, że wyspa nazywa się Malta. Tubylcy okazywali nam niespotykaną życzliwość; rozpalili ognisko i zgromadzili nas wszystkich przy nim, bo zaczął padać deszcz i zrobiło się zimno. Kiedy Paweł nazbierał wielką naręcz chrustu i nałożył do ognia żmija, która wypełzła na skutek gorąca, uczepiła się jego ręki. Gdy tubylcy zobaczyli gada, wiszącego u jego ręki, mówili jeden do drugiego: «Ten człowiek jest na pewno mordercą, bo choć wyszedł cało z morza, bogini zemsty nie pozwala mu żyć». On jednak strząsnął gada w ogień i nic nie ucierpiał. Tamci spodziewali się, że opuchnie albo nagle padnie trupem. Lecz gdy długo czekali i widzieli, że nie stało mu się nic złego, zmieniwszy zdanie mówili, że jest bogiem. W sąsiedztwie tego miejsca znajdowały się posiadłości namiestnika wyspy imieniem Publiusz, który nas przyjął i po przyjacielsku przez trzy dni gościł. Ojciec Publiusza leżał właśnie chory na gorączkę i biegunkę. Paweł poszedł do niego i pomodliwszy się położył na nim ręce i uzdrowił go. Po tym wszystkim przychodzili również inni chorzy na wyspie i byli uzdrawiani. Oni to okazali nam wielki szacunek, a gdyśmy odjeżdżali, przynieśli wszystko, co nam było potrzebne.

Namacalnych śladów bytności Pawła z Tarsu na wzgórzu zostało niewiele. Nad grotą, w której rzekomo apostoł spędził kilka tygodni szerząc tu nową wiarę, zbudowano kaplicę, a następnie w XVI wieku kościół nazwany jego imieniem. Grota jest dziś udostępniana wiernym, a centralnym jej punktem jest posąg św. Pawła wykuty w białym marmurze. Wiele atrakcji turystycznych na wyspie nosi imię apostoła, jak np. znajdujące się tuż obok groty katakumby. Powstały one około III wieku i nie mają nic wspólnego ze św. Pawłem, a nazwę zawdzięczają znajdującemu się obok kościołowi właśnie pod jego wezwaniem.

[photosetgrid layout=”2″][/photosetgrid]

MDINA I RABAT, CZYLI PANOWANIE ARABSKIE NA WYSPIE

W 533 r. wyspa znalazła się pod krótkim panowaniem Cesarstwa Wschodniego. Następny znaczący okres w jej dziejach rozpoczął się w 870 roku najazdem Saracenów, koczowniczego plemienia arabskiego. W czasie ich panowania wzniesiono fosę oraz wielkie mury obronne, które możemy podziwiać do dziś. Wtedy też osadę na wzgórzu podzielono na dwie części. Przedmieścia, na których obecnie znajdują się wspominane grota i kościół św. Pawła znalazły się poza murami obronnymi i otrzymały nazwę Rabat. Tereny wewnątrz murów utworzyły warowną osadę Mdina, która mimo wielu zakrętów historii zachowała swój pierwotny charakter do dziś. Wąskie i kręte uliczki, będące symbolem miasta, to pomysł Arabów, podobnie, jak wymienione wcześniej fosa, mury oraz bramy wjazdowe. Charakter osady, zgodnie z jej nazwą (Mdina w języku arabskim oznacza „fortecę”) miał za zadanie uczynić ją niezdobytą. Jednak już w 1091 roku na skutek liczebnej przewagi wroga, Arabowie poddali osadę, o ironio, bez walki. Wyspa przechodziła kolejno przez ręce Skandynawów, Andegawenów oraz Aragończków, którzy ponownie zmienili nazwę miasta, tym razem na Citta Notabile, czyli Miasto Szlachetne. Wynikało to prawdopodobnie z tego, że mieszkały tu najznakomitsze rody Malty, których siedziby do dziś można podziwiać w Mdinie. W 1530 roku decyzją króla Hiszpanii Karola V przekazano wyspę Zakonowi Rycerskiemu Szpitalników Świętego Jana z Jerozolimy i Rodos, zwanemu później Zakonem Maltańskim.

CITTA VECCHIA, CZYLI ZAKONNICY NA WYSPIE

Pojawienie się Zakonu na Malcie rozpoczęło intensywny rozwój wyspy, w czasie którego Mdina zaczęła tracić na znaczeniu. Kawalerowie maltańscy po heroicznej obronie terenów w roku 1565 przed wojskami Sulejmana Wspaniałego, w obawie przed ponownym najazdem, postanowili przenieść stolicę w inne miejsce. Na cześć Jeana de la Valette, wielkiego mistrza dowodzącego wojskami zakonu podczas oblężenia, nową stolicę nazwano Vallettą. Po jej wybudowaniu we wschodniej części wyspy, Mdinie po raz kolejny zmieniono nazwę na Citta Vecchia – stare miasto. Panowanie joannitów to złoty okres w historii wyspy, zakon nie tylko wybudował nową stolicę, ale też kilka fortów, dziesiątki wież strażniczych i setki kościołów. W tym czasie umocniła się zapoczątkowana przez Pawła z Tarsu świadomość religijna. Sama Mdina stopniowo traciła na znaczeniu, jednak największych zniszczeń doznała podczas trzęsienia ziemi w 1693 roku. Po tym kataklizmie miasto zostało zbudowane praktycznie od nowa, uzyskało obecny wygląd z dominującą katedrą św. Pawła. Następnie nieznacznie ucierpiało na grabieżach dokonanych przez wojska Napoleona szybko wypędzonych przez Brytyjczyków, którzy władali Maltą aż do czasu uzyskania przez nią niepodległości. W okresie panowania brytyjskiego największych zniszczeń miasto doznało podczas bombardowań II wojny światowej. Wówczas rozwijała się również wspominana już świadomość religijna. Wobec panowania protestanckich Brytyjczyków, katolicyzm stał się elementem tożsamości narodowej. Jak duży jest wpływ maltańskiego kościoła katolickiego na kraj niech świadczy fakt, że do 2011 roku rozwody na wyspie były zakazane.

SILENT CITY, CZYLI OLA NA WYSPIE

Dziś zamknięty w murach obszar określa się Cichym Miastem. Praktyczny zakaz ruchu kołowego, niewielka ilość mieszkańców i niesamowita cisza wyróżnia Mdinę na tle wszystkich pozostałych miasteczek. Brak typowego maltańskiego zgiełku doskonale odzwierciedla jego nazwę. Jedyne, co przerywa tę idylliczną atmosferę, to hałaśliwe grupy turystów zdające się nie zauważać znaków upraszających o ciszę. No właśnie, turyści. Wszystkie przewodniki mówią, aby miasto zwiedzać wieczorem, dlatego my, zupełnie na przekór wybraliśmy się tam w dzień. A w zasadzie po południu, z zamiarem pozostania tam do zmroku i wydaje się, że to był dobry wybór. Zwiedzanie rozpoczęliśmy bez innych turystów, którzy pojawili się dopiero po zmierzchu. Wejścia do miasta od strony Rabatu strzeże Wielka Brama. Pokonując most możemy obserwować ogromną fosę i masywne mury, które stanowiły zabezpieczenie przed zdobyciem osady. Co ciekawe, nawet po sforsowaniu fosy na atakujących czekały niespodzianki. Pokonując pierwsze, celowo osłabione drzwi, wrogom wydawało się, iż do zdobycia pozostały już tylko drugie mocniejsze wrota. Jedak nic bardziej mylnego, zaraz za nimi opuszczały się trzecie, dotychczas niewidoczne wrota, które uniemożliwiały odwrót. Zwabieni w pułapkę stawali się łatwym celem i najczęściej ginęli oblewani gorącą smołą.

Dzisiaj po przekroczeniu bramy możemy swobodnie zanurzyć się w labirynt wąskich i krętych uliczek. Co ciekawe, te uliczki przetrwały tutaj kolejne przebudowy miasta, będąc od czasów panowania arabskiego jednym z elementów systemu obrony, pozwalającego urządzić na najeźdźców wiele zasadzek za przysłowiowym rogiem.

[photosetgrid layout=”3″][/photosetgrid]

Największych zniszczeń, jak już wspominaliśmy, miasto doznało w czasie wielkiego trzęsienia ziemi, które nawiedziło miasto w 1693 roku. Wówczas Mdina została odbudowana w stylu panującego wtedy baroku. Wtedy to powstała górująca nad dzisiejszym miastem Katedra św. Pawła, która jest dziś głównym kościołem biskupim archidiecezji Malty. Według legendy, to tu znajdowała się wspominana wcześniej rezydencja Publiusza, rzymskiego gubernatora wyspy, gdzie św. Paweł uzdrowił jego ojca. Obecny gmach wzniesiono wykorzystując fragmenty starej świątyni, dzięki czemu do dziś w jej wnętrzach możemy oglądać polichromię Mattia Pretiego „Katastrofa statku św. Pawła”.

W trakcie spaceru urokliwymi uliczkami warto zwrócić uwagę na wiele detali otaczających nas budynków, żeliwne zdobienia przy balkonach, ozdobne kołatki i liczne figurki świętych przy drzwiach. Wysokie budynki dają ochłodę nawet w najgorętsze dni. Kręte uliczki bardzo spodobały się Oli, niewielka ilość schodów i samochodów pozwalały jej swobodnie biegać wokoło. Brak schodów może wynikać z przebudowy dokonanej za czasów zakonu maltańskiego, uwzględniającej trudności poruszania się w pełnej zbroi.

[photosetgrid layout=”3″][/photosetgrid]

W zasadzie spacer tymi uliczkami stanowi największą atrakcję miasta, ale my polecamy wstąpić jeszcze do Muzeum Katedralnego i kościołów, przede wszystkim św. Benedykta i kaplicy św. Agaty. Innymi budynkami, wartymi zobaczenia są piękne rezydencje Palazzo Falson oraz Palazzo Vilhena. W lochach tej drugiej mieści się muzeum sztuki wojennej. Ponieważ przedstawia ono sceny tortur i egzekucji, ze względu na Olę zrezygnowaliśmy ze zwiedzania tego przybytku. Na koniec naszej wizyty udaliśmy się do drugiej bramy prowadzącej do miasta – Bramy Greckiej. Jest ona również bogato zdobiona, a używana była, jako tylne drzwi do miasta, furtkę przez którą dostarczano towary.

W oczekiwaniu na zmrok skusiliśmy się na kolację w restauracji Fontanella. Jest to chyba najlepsza restauracja w mieście, a przynajmniej nam najbardziej przypadła do gustu, ponieważ z jej tarasu położonego na murach obronnych rozciąga się wspaniały widok, aż po wybrzeża wyspy. Piękne widoki są jedną z rzeczy, dla których warto przyjechać do Mdiny, a w połączeniu z dobrą kuchnią zapewniają świetnie spędzony czas. Powoli zapadał zmrok, a restauracja wypełniała się coraz bardziej. To pewnie to ci turyści, którzy zgodnie z zaleceniami przewodnika zaczęli pojawiać się tu wieczorem. Po chwili okazało się, że ludzie w restauracji, to miejscowi, a turyści w tym czasie oblegają mury miasta podziwiając rozświetloną wyspę z winem w ręku. Kilka takich wycieczek i cicha, spokojna Mdina straciła swój unikalny klimat, stało się tam po prostu tłoczno i głośno.

[photosetgrid layout=”2″][/photosetgrid]

Mimo wszystko udaliśmy się na krótki spacer, wybierając te mniej uczęszczane przez turystów części Mdiny. Wszechobecne lampy rzucające subtelne żółte światło nadały magicznego wdzięku całej okolicy. Zapadał coraz większy zmrok, Ola już prawie zasypiała w swoim wózku, więc przekonani o tym, że dobrze zrobiliśmy przyjeżdżając tu w ciągu dnia i zostając na dłużej, udaliśmy się na spoczynek.